| Amsterdam en de jezuïeten: dat is liefde op het eerstegezicht: wist u dat? Wist u dat nog bij Ignatius'leven een man uit Amsterdam te voet,ja heus, te voet, naar Rome liep om door Ignatius als jezuiet te worden aangenomen? Cornelis Pietersz Croock, rector van een latijnse school hier ter stede. Wist u dat Ignatius zelfin 1550 voor het eerst een jezuïet naar Amsterdam stuurt? Ene pater Adriaen Adriaenszen uit Antwerpen. En wist u dat de jezuïet Pieter Laurenz, de man die Vondel bekeerde, in 1654 de Krijtberg begon? Kunnen wij Amsterdam ooit vergeten, wij jezuïeten, door Ignatius zelf hier geplant? De Krijtberg is de bakermat. Daar is uit zielzorg voor studenten de idee gegroeid. (teksten en foto uit "een Eeuw Ig") |
De parochiekerk van Sint Franciscus Xaverius, De Krijtberg, aan het Singel 448 is de uitvalbasis geweest voor de stichting van het RK Gymnasium, even verderop aan de Herengracht op hetzelfde nummer 448 (en 446). Deze Amsterdamse statie van de Sociëteit van Jezus is een van de oudste en bekendste jezuïeten parochies in Nederland. De parochie is gesticht in 1645, precies tweehonderdvijftig jaar voor de stichting van het RK Gymnasium. In dat jaar koopt pater Petrus Laurensz op het Singel tussen het Koningsplein en de Beulingstraat een aantal percelen waarvan het grootste de naam Crijtbergh draagt. In hetzelfde jaar wordt overigens ook de De Zaaier gesticht. Opmerkelijk is echter dat de Krijtberg vanaf 1645, de enige kerk in Amsterdam en een van drie kerken in de noordelijke Nederlanden is geweest waarvan de banden met de jezuïeten nimmer zijn verbroken. Nu bestaan die banden nog, maar ook tijdens de gedwongen opheffing van de Orde (bij decreet van 13 september 1773) zijn de jezuïeten er op deze plek in geslaagd de tijd tot aan het herstel van de Orde in 1814 te overbruggen.
Daarnaast beschikt de Orde over een ruime en eeuwenlange ervaring voor wat betreft het stichten en in standhouden van Latijnse scholen, en kan de enige jaren tevoren opgerichte Willibrordusstichting als een veilige paraplu fungeren voor aIle mogelijke onderwijs¬experimenten van de Sociëteit.
Kortom voor het RK Gymnasium zijn er voldoende garanties voor succes: een solide uitvalbasis, voldoende ervaring bij de pioniers en een goede structuur voor het beheer en het bestuur van de op te richten school.
De beslissende actie komt van de kant van de Provinciaal van de Orde, die pater jezuïet Loth. Jans, kapelaan van de Krijtberg, in 1895 verzoekt om een geschikte ruimte te zoeken voor een te openen college.
Pater Jans heeft daar kennelijk weinig moeite mee gehad want vier weken later in hetzelfde jaar worden de twee panden aan de Herengracht in eigendom verworven.
Bij de vraag wat de Provinciaal heeft bewogen om op dat moment zo'n verzoek aan pater Jans te doen, wordt wel gewezen op de benoeming van professor J .v. de Groot o. P. tot kerkelijk hoogleraar in de Thomistische wijsbegeerte aan de Amsterdamse Universiteit, maar waarschijnlijker is dat de Orde, volgens een al eerder elders beproefd model, ook hier in Amsterdam een open klein seminarie voor jongens met aspiraties tot priester wil hebben.
Wat daarvan ook waar mag zijn, de bisschop van Haarlem, Mgr. Bottemanne heeft het in zijn herderlijke brief van 10 september 1895 aan de gelovigen van het diocees Haarlem in elk gevaI over een school ter voorbereiding van de studie in de Thomistische wijsbegeerte. Dezelfde bisschop zou op 16 september 1895 de school plechtig inwijden. Deze plechtige inzegening is, ondanks de uitnodiging aan vele wereldlijke en geestelijke hoogwaardigheidsbekleders niet doorgegaan om de droevige reden dat pater Jans op 16 september ernstig ziek is en op 18 september 1895 het tijdelijke voor het eeuwige verwisselt. In een veeI soberder plechtigheid wordt de inzegening op 18 september nu verricht door de Provinciaal van de Orde, pater H. van den Bogaard. De feestelijkheden na afloop van de inzegening worden uiteraard vanwege het overlijden van de oprichter geheel afgelast.